Bijensterfte

Onverklaarde bijensterfte wordt sinds het begin van de eenentwintigste eeuw gezien als een serieuze bedreiging voor het milieu. Daarnaast is een derde van de levensmiddelen die mensen veel consumeren, zoals appels, tomaten, aardbeien en koffie, mede afhankelijk van de bestuiving door bijen.^[1]

Men denkt dat de bijensterfte ontstaat door een combinatie van de volgende vier factoren:

• Mijten: besmetting door de varroamijt (acariose) kan ertoe leiden dat een bij binnen drie jaar doodgaat.
• Pesticiden: bepaalde bestrijdingsmiddelen die veel worden gebruikt in de landbouw kunnen bijen verzwakken, desoriënteren en bij grote hoeveelheden fataal zijn.
• Eenzijdig voedselaanbod: op het platteland zijn steeds meer grote akkers met dezelfde soorten gewassen. Bij steeds meer gebrek aan biodiversiteit wordt het voor bijen moeilijker om aan gevarieerd voedsel te komen.
• Slecht weer: kou vanwege strenge winter kan leiden tot 40% bijensterfte binnen een kolonie.

Het fenomeen heeft verschillende symptomen die bij de stervende bijen te zien waren:

• Het slinkende of bijna gehele verlies van de volwassen bijen, met weinig tot geen dode bijen rondom de bijenkorf.
• Laag ratio aan volwassen bijen.
• Een disproportioneel hoge hoeveelheid jonge bijen.
• Terughoudendheid van de afnemende koloniën om het voedsel van de imker te consumeren.
• De terughoudendheid van de naburige bijen om de kolonie te beroven zodra deze dood is.

De bijen met deze aandoening in de VS zijn meerdere keren positief getest op verschillende ziekteverwekkende stoffen, inclusief virussen. De oorzaak van deze ziekte is tot op heden nog onbekend, maar heeft al geresulteerd in het verlies van 50 tot 90% van de bijenkolonies in de Verenigde Staten.

Het blijkt dat sommige bijensoorten, waaronder hommels (Bombus terrestris), aan de hand van elektrostatische lading van bloemen kunnen zien of deze vers zijn, of net bezocht.^[4] Het zou daarom ook kunnen dat elektromagnetische velden (EMV) voor mobiele telefonie en dataverkeer van invloed zijn op het oriëntatievermogen van bijen en mede daardoor op eventuele sterfte. Hierover is nog niet veel bekend.^[5] Uit een klein steekproefonderzoek door onderzoekers van de Wageningen Universiteit bleek over het algemeen weinig verschil tussen de bijen die aan EMV waren blootgesteld en bijen die dat niet waren. Wel was in de winter de bijensterfte bij de aan EMV blootgestelde volken groter dan de volken die van EMV waren afgeschermd, maar vanwege de kleinschaligheid van het steekproefonderzoek kunnen hier nog geen conclusies aan worden verbonden.